Dev to webs {Coding…}

ร บทเรียนฟรีด้านการพัฒนาซอฟต์แวร์ ที่ครอบคลุมเนื้อหาหลากหลาย ตั้งแต่การเขียนโค้ดพื้นฐานไปจนถึงเทคนิคขั้นสูง

บทที่ 4: ตัวแปรและชนิดข้อมูลใน PHP

1. ตัวแปรใน PHP คืออะไร

ตัวแปร (Variable) คือพื้นที่ในหน่วยความจำที่ใช้เก็บข้อมูลหรือค่า โดยสามารถนำค่าที่เก็บในตัวแปรนั้นไปใช้งานในโปรแกรมได้ PHP เป็นภาษาที่ไม่ต้องกำหนดชนิดข้อมูลให้กับตัวแปรล่วงหน้า (Dynamic Typing) ซึ่งหมายความว่าตัวแปรใน PHP สามารถเก็บค่าชนิดใดก็ได้โดยไม่ต้องกำหนดชนิดข้อมูลเมื่อประกาศตัวแปร

การประกาศตัวแปรใน PHP จะขึ้นต้นด้วยเครื่องหมาย $ ตามด้วยชื่อของตัวแปร เช่น $name, $age เป็นต้น

ตัวอย่างการประกาศและใช้งานตัวแปร:

1
2
3
4
5
6
<?php
$name = "สมชาย";  // เก็บค่าข้อความในตัวแปร $name
$age = 25;         // เก็บค่าตัวเลขในตัวแปร $age
echo "ชื่อ: " . $name . "<br>";
echo "อายุ: " . $age;
?>

2. กฎการตั้งชื่อตัวแปรใน PHP

การตั้งชื่อตัวแปรใน PHP ต้องปฏิบัติตามกฎดังนี้:

  • ต้องขึ้นต้นด้วยเครื่องหมาย $ ตามด้วยอักษรหรือตัวขีดล่าง _
  • ห้ามขึ้นต้นด้วยตัวเลข
  • ห้ามใช้สัญลักษณ์พิเศษอื่นๆ ยกเว้น _
  • PHP มีความไวต่อตัวพิมพ์ใหญ่และเล็ก (case-sensitive) ดังนั้น $Name และ $name จึงเป็นตัวแปรคนละตัวกัน

ตัวอย่างการตั้งชื่อตัวแปรที่ถูกต้อง:

1
2
3
4
5
<?php
$Name = "สมชาย";
$_age = 30;
$salary = 15000;
?>

3. ชนิดข้อมูลใน PHP

PHP รองรับชนิดข้อมูลหลายประเภท โดยแต่ละชนิดข้อมูลมีการใช้งานที่แตกต่างกันไป ชนิดข้อมูลหลักใน PHP ได้แก่:

3.1 ข้อมูลประเภทสตริง (String)

ใช้เก็บข้อความ โดยต้องใส่ค่าข้อความภายในเครื่องหมายคำพูด (" หรือ ')

ตัวอย่าง:

1
2
3
4
5
<?php
$greeting = "สวัสดี";
$name = 'สมชาย';
echo $greeting . " " . $name;  // แสดงผล: สวัสดี สมชาย
?>

3.2 ข้อมูลประเภทจำนวนเต็ม (Integer)

ใช้เก็บค่าตัวเลขจำนวนเต็ม ไม่มีจุดทศนิยม เช่น -5, 0, 100 เป็นต้น

ตัวอย่าง:

1
2
3
4
5
<?php
$age = 25;
$year = 2023;
echo "อายุ: $age ปี";
?>

3.3 ข้อมูลประเภททศนิยม (Float)

ใช้เก็บตัวเลขที่มีจุดทศนิยม เช่น 3.14, -0.99 เป็นต้น

ตัวอย่าง:

1
2
3
4
5
6
<?php
$price = 99.99;
$tax = 0.07;
$total = $price + ($price * $tax);
echo "ราคาทั้งหมด: $total บาท";
?>

3.4 ข้อมูลประเภทบูลีน (Boolean)

ใช้เก็บค่าจริง (true) หรือเท็จ (false) มักใช้ในการตรวจสอบเงื่อนไข

ตัวอย่าง:

1
2
3
4
5
6
7
8
<?php
$is_logged_in = true;
if ($is_logged_in) {
    echo "ยินดีต้อนรับ!";
} else {
    echo "กรุณาเข้าสู่ระบบ";
}
?>

3.5 ข้อมูลประเภทอาเรย์ (Array)

ใช้เก็บข้อมูลหลายค่าในตัวแปรเดียว โดยสามารถอ้างอิงค่าด้วยดัชนี (index) หรือชื่อคีย์

ตัวอย่างอาเรย์เชิงตัวเลข:

1
2
3
<?php
$fruits = array("แอปเปิ้ล", "กล้วย", "ส้ม");
echo $fruits[0];  // แสดงผล: แอปเปิ้ล

ตัวอย่างอาเรย์เชิงสัมพันธ์:

1
2
3
4
<?php
$person = array("name" => "สมชาย", "age" => 25);
echo "ชื่อ: " . $person["name"];  // แสดงผล: ชื่อ: สมชาย
?>

3.6 ข้อมูลประเภท NULL

ใช้เมื่อเราต้องการกำหนดตัวแปรให้ไม่มีค่า ตัวแปรที่มีค่าเป็น NULL หมายถึงตัวแปรนั้นไม่มีค่าใดๆ เลย

ตัวอย่าง:

1
2
3
4
<?php
$status = NULL;
echo $status;  // จะไม่แสดงค่าใดๆ
?>

4. การตรวจสอบและแปลงชนิดข้อมูล

PHP มีฟังก์ชันในตัวที่ช่วยในการตรวจสอบชนิดข้อมูล เช่น is_string, is_int, is_float, is_bool, และ is_array และยังมีฟังก์ชันสำหรับแปลงชนิดข้อมูล เช่น strval, intval, floatval เป็นต้น

ตัวอย่างการตรวจสอบและแปลงชนิดข้อมูล:

1
2
3
4
5
6
7
<?php
$value = "123";
if (is_string($value)) {
    $number = intval($value);  // แปลงเป็นจำนวนเต็ม
    echo "ค่าที่แปลงเป็นตัวเลข: $number";
}
?>

5. การใช้ตัวแปรและชนิดข้อมูลในโปรเจกต์จริง

ตัวแปรและชนิดข้อมูลใน PHP มีบทบาทสำคัญในการพัฒนาโปรเจกต์จริง เพราะตัวแปรจะช่วยเก็บข้อมูลที่ได้จากผู้ใช้ ฐานข้อมูล หรือจากระบบอื่นๆ และชนิดข้อมูลจะช่วยกำหนดประเภทของข้อมูลที่เก็บไว้ ทำให้การทำงานของโปรแกรมมีความชัดเจนและง่ายต่อการจัดการ

5.1 ตัวอย่างการใช้ตัวแปรในระบบสมาชิก

ตัวแปรใช้เก็บข้อมูลผู้ใช้ เช่น ชื่อผู้ใช้และรหัสผ่าน

1
2
3
4
5
<?php
$username = "somchai";
$password = "password123";
echo "ชื่อผู้ใช้: $username";
?>

5.2 การใช้ตัวแปรและชนิดข้อมูลในการคำนวณยอดรวม

ตัวอย่างการคำนวณราคาสินค้าและภาษี โดยใช้ชนิดข้อมูลแบบจำนวนเต็มและทศนิยม:

1
2
3
4
5
6
<?php
$product_price = 100.00;  // ราคา
$tax_rate = 0.07;         // ภาษี
$total_price = $product_price + ($product_price * $tax_rate);
echo "ราคารวมภาษี: $total_price บาท";
?>

6. บทสรุป

ตัวแปรและชนิดข้อมูลเป็นพื้นฐานสำคัญของ PHP โดยตัวแปรทำหน้าที่เก็บข้อมูลที่โปรแกรมใช้ ส่วนชนิดข้อมูลช่วยกำหนดประเภทของข้อมูลที่เก็บ เพื่อให้โปรแกรมสามารถจัดการข้อมูลได้อย่างถูกต้องและมีประสิทธิภาพ